15. Baarle - Meerle - Baarle
1. Baarle-Hertog – Meerle : 31,9 km : 4 juli 2023
We hopen dat de weergoden ons gunstig gezind zullen zijn, want het gaan 2 lange dagen worden in de Noorderkempen. We beginnen onze wandeling in het enclavedorp Baarle-Hertog-Nassau, mijn geboortedorp, en gaan daarvoor voornamelijk de geelrode streepjes van de Streek GR Kempen volgen. We zetten onze auto op de parking van de Amalia van Solmstraat en trekken onmiddellijk naar het centrum waar juist vandaag de markt plaatsvindt. We komen voorbij de 16e eeuwse St. Remigiuskerk (na de oorlog heropgebouwd) met zijn 46 m hoge toren en de befaamde grenspaal. Dit is een getrouwe kopie van de officiële grenspalen en is hier in 1976 geplaatst ter herinnering aan de officiële vaststelling van de grens tussen Nederland en België tussen grenspaal 214 en 215. Deze grenspaal staat symbool voor alle internationale kruispunten binnen de beide Baarles. Aan iedere kant is de nationale Leeuw afgebeeld. Vervolgens steken we de Singel over, het eigenlijke centrum van dit tweelingdorp. We hebben onze picknick al in de rugzak zitten, dus we laten de drukke markt op het St. Annaplein achter ons en trekken naar het ‘Bels Lijntje’. Hier liep een van oorsprong door een belgische firma uitgebate spoorlijn (vandaar Bels = Belgisch Lijntje), dat in 1989 omgetoverd werd tot een fietsroute, waarop je van Turnhout naar Tilburg kan fietsen. Dit volgen we noordwaarts tot we ter hoogte van het gehucht Boschoven de velden worden ingestuurd.
Het is warm en het heeft al enkele dagen niet geregend, en we zien dat op vele aardappelvelden beregeningskanonnen de gewassen voorzien van water. De gele bloemen van het jacobskruiskruid kleuren de randen van de voetpaden. Ter hoogte van de Alphense Bergen kunnen we even profiteren van de schaduw van een bos. Na de lange, rechte Generaalbaan komen we bij de Baarlese brug op de Oude Bredase baan terecht. Hier worden we aangeklampt door een jongeman, die ons de weg vraagt naar de Camping Ponderosa. De batterij van zijn GSM is plat. Nadat we hem op weg geholpen hebben, vinden we iets na de Keyzershoeve een bank, waar we besluiten om onze picknick te verorberen. Dan trekken we het vrij recent verwezenlijkte natuurgebied ‘De Bleeke Heide’ binnen. Vanop afstand zien we een vrij groot wateroppervlak , dat ervoor zorgt dat er hier veel weidevogels en ook veel trekvogels een rustplaats vinden. In de winter is dit pad niet toegankelijk, maar nu mogen we er doorwandelen.
Verderop komen we langs een groot veld met gele en witte bloemen. De gele herkennen we als koolzaad en de planten met de witte bloemen blijken boekweit te zijn. De beide planten worden hier waarschijnlijk als dekgewas gebruikt, om de grond te beschermen tegen de groei van onkruid of tegen winderosie. Het zijn alle twee ook groenbemesters. Uiteindelijk trekken we om 13u20 de Belgisch-Nederlandse grens over bij het gehucht Oosteneind. Het landschap verandert plots. Grote velden met gewassen maken plaats voor boerderijen met grote stallen met varkens of ander vee. De geur is navenant als we langs de huizen van het plaatsje trekken. Wat verder staat er tot onze verbazing moederziel alleen een spiegelpaleis ‘Cristal Palace’ in een weide. Dan komen we aan de rand van de Elsakker, een groot bos met mooie wandelpaden doorheen prachtige open stukken heide.
We doorkruisen het groene woud en steken bij het dorp Strijbeek terug even de landsgrens over. We bezoeken de plaatselijke St. Hubertuskapel en missen wat verder het recent (in 2020) heringewijde, maar volledig achter het groen verborgen St. Isidoruskapelletje. Om kwart voor drie staan we op de brug over de Mark en die is breder dan ik verwacht had. Terwijl we via het fietspad langs de rivier terug België inwandelen, bewonderen we de vele waterlelies die hier op het wateroppervlak drijven. We zijn onderweg nog geen enkel café tegengekomen en maken dan ook een omweg langs het Kapucijnenklooster in Meersel Dreef, omdat we weten dat we daar een terras en een taverne kunnen vinden. Terwijl we daar genieten van een verdiende verfrissing, trekken er zich donkere wolken samen boven onze hoofden, maar de regen is deze keer niet voor ons bestemd. Als we via een oude tramweg terug de GR opzoeken, breekt de zon alweer door de wolken heen.
We volgen de Mark nog even tot we langs een voormalige molen een weg ingestuurd worden, dat later een mooi pad wordt langs de Meerselse Bergen (het woord ‘bergen’ moet hier met een grove korrel zout genomen worden). Ter hoogte van een sas steken we de Mark vandaag een laatste keer over en trekken via verharde verkavelingswegen langs bedrijven met grote serres en velden vol met aardbeienplanten naar ons verblijf dat zich op de weg van Minderhout naar Meerle bevindt ter hoogte van het gehucht Voort. Om kwart voor zes zit onze tocht er voor vandaag op. Tijd voor een verfrissende douche en een heerlijk avondmaal. Morgen liggen er terug een 30 km op ons te wachten.
2. Meerle – Baarle : 30,1 km : 5 juli 2023
Vorige nacht is er een fikse regenbui geweest en ook deze morgen regent het nog als we onze rugzakken omgorden. De storm Poly is deze nacht over Nederland getrokken (met rukwinden tot 140 km/u, vele afgelaste vluchten op Schiphol en 1 dode tot gevolg; het zou een van de zwaarste zomerstormen in ruim vijftig jaar zijn) en wij zitten net aan de zuidelijke rand ervan. Het eerste uur van de wandeling is er dus geen ontkomen aan. Alle regenkledij wordt gemobiliseerd en we moeten flink tegen de wind inleunen om recht te blijven. We keren terug naar de Streek GR Kempen en nemen de draad op waar we ze gisteren verlaten hebben. Door bos en veld trekken we verder zuidwaarts tot we bij Heerle op de Steenbakkerij Desta stuiten. Dit bedrijf maakt ook kleiklinkers en heeft hier verschillende kleiputten gemaakt, waar de GR ons rondleidt. Hier in de buurt vinden ook jaarlijks de Antilliaanse Feesten plaats in augustus.
Ondertussen is het opgehouden met regenen en doet de wind onze kleding snel drogen. We begeven ons weer naar de Nederlandse grens en komen midden in de bossen voorbij het gehucht ’t Groeske. Het is een verzameling boerderijen en huisjes rond een klein driehoekig pleintje (een dries). Om het helemaal charmant te maken is er ook nog een mooi gerestaureerd kapelletje. Het maakt deel uit van Castelre en is aan drie zijden omringd door belgisch grondgebied. Als we het achter ons laten, zien we onmiddellijk aan de einder de forse toren van de St. Catharinakerk van Hoogstraten. Bij een brug over een beek stappen we terug België binnen. We komen van de natuur terug in een volgebouwd landschap. Even verder houden we halt in de schaduw van de bomen rond de plaatselijke Onze Lieve Vrouw van den Akker kapel.
Dan trekken we verder richting Hoogstraten centrum. We worden nog door het mooie begijnhof van de stad geleid en langs de Begijnhofkerk voor we op de Vrijheid terecht komen. Hier komen bij mij heel wat herinneringen boven uit mijn jeugd toen ik hier 7 jaren op internaat zat in het plaatselijke Klein Seminarie. Voor we die gebouwen echter in zicht krijgen, laat de GR ons naast de kerk de hoofdstraat verlaten en komen we op de Kruisweg terecht in het Heilig Bloedpark. We laten Hoogstraten achter ons en richten onze schreden richting het volgende dorp, Wortel. Maar eerst gaan we nog een rondje maken rond het voormalige kasteel van de Heren van Hoogstraten of het Gelmelslot. Van het oorspronkelijke kasteel schiet niet veel meer over, maar de slotgracht is er nog wel. Sinds 1931 is het een Penitentiair schoolcentrum of de enige strafinstelling in Vlaanderen waar systematisch beroepsopleidingen voor gedetineerden worden georganiseerd.
Binnen kunnen we dus niet, maar we mogen wel onder andere langs het ‘Stip Stappenpad’ (!) een wandeling door dreven en velden rond het hele complex maken. Langs een fietspad bereiken we dan om half een het centrum van het plaatsje Wortel bij de St. Jan Baptist kerk. Na wat zoeken vinden we de kanonskogel, die zich hier in de toren heeft genesteld tijdens de Slag bij Hoogstraten in 1814 tussen de Pruisen en de Fransen tijdens de Napoleontische Oorlogen. We houden een korte halte bij familie in het dorp, tijdens dewelke we onze lunch soldaat maken. En dan gaat het verder richting Wortel Kolonie. Dit vele hectaren groot bosgebied was vroeger een landloperskolonie, maar is nu onder het beheer van het Agentschap Natuur en Bos en (sinds 2021) zelfs UNESCO Werelderfgoed. Bij het binnenwandelen van dit gebied verlaten we na anderhalve dag de Streek GR Kempen en zoeken nu op eigen initiatief onze weg terug naar Baarle en ons beginpunt. Dit doen we echter niet voor we een bezoek gebracht hebben aan het Natuurcentrum ‘De Klapekster’. Hier nuttigen we in de schaduw van het terras nog een laatste verfrissing, want voor Baarle zullen we onderweg geen horeca meer tegenkomen.
Voor de rest van onze wandeling laten we ons leiden door de wandelknooppunten, die hier overvloedig aanwezig en daarenboven ook grensoverschrijdend zijn. We houden even halt bij het mooie Bootjesven, een natuurlijk ven waar vroeger ook turf gewonnen werd. Niet veel later komen we bij de Hoogstratensebaan terug in Nederland. We steken Het Marksken, een kleine grensbeek over via Baarlebrug en laten het asfalt snel weer achter ons als we de heide induiken. Een wondermooi pad brengt ons langs akkers en stukjes bos na een uur terug bij de eerste tekenen van bewoning, het gehucht Eikelenbosch, een verzameling van boerderijen. Wat verder op het Hoogeind staan we plots voor een probleem : de pijl naar wandelknooppunt 9 is verdwenen en waar het pad moet zijn, ligt er plots een opgehoogde zandberm langs de weg. Misschien willen de bewoners in de buurt wat meer privacy en liever geen wandelaars meer in de buurt ? We besluiten toch maar verder te gaan en de berm levert geen problemen op. We worden niet aangesproken of tegengehouden en zetten onze weg dan maar verder langs het even verderop gelegen recreatiepark De Heimolen.
Niet lang nadat we de kerktorens van Baarle-Hertog en –Nassau in het zicht krijgen, belanden we om 16u50 tussen de huizen van het dorp. We bevinden ons in Loveren, vroeger buiten het dorp gelegen, maar nu een deel van de bebouwde kom. Deze dries (vroeger een meestal driehoekig centraal plein) was in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw bekend omwille van zijn hertenkamp, maar vooral omwille van het feit dat hier de gemeentegrens van de beide Baarles doorheen de voordeur van één van de huizen loopt. Gezien de plaats van de voordeur bepaalt tot welke gemeente het pand behoort, is dit huis voorzien van 2 huisnummers, een belgisch en een nederlands (te herkennen aan de kleuren op het nummerplaatje). Ten behoeve van de (vele) toeristen, heeft men sinds enkele tientallen jaren ook op de voetpaden witte straatstenen aangebracht, die de ingewikkelde grenzen van de enclaves (gebieden die geheel worden omsloten door grondgebied van een ander land) markeren.
Tenslotte moeten we nog een dikke kilometer door mijn geboortedorp wandelen langs plaatsen, die mij doen terugdenken aan mijn jeugd : de vroegere coöperatieve zuivelfabriek ‘De Hoop’, het café (nu hotel) ‘Den Bonten Os’, het vroegere klooster van de Broeders van De La Salle, nu Kultuurcentrum van Baarle en tenslotte ook de vroegere jongensschool van Baarle-Hertog op de banken waarvan ik mijn eerste studiejaren gesleten heb. Om 17u15 staan we terug op de parking, waarvan we gisterenmorgen vertrokken zijn. Twee dagen lang zijn we teruggekeerd naar en hebben we gewandeld door onze geboortestreek. En het staat nu vast : ik zal er nog terugkeren om ooit eens deze mooie streek aan mijn kinderen en kleinkinderen te laten zien.
