GR 12 Nederland
1. Amsterdam – Weesp (17,7 km) : 13 september 2021
Nu we toch al een aantal jaren bezig zijn met de GR 12 wordt het tijd om te beginnen bij het begin ! De reis met de trein van Leuven over Antwerpen naar Amsterdamduurt maar 3 uren en dan staan we al op het Stationsplein voor het imposante Centraal Station van de hoofdstad van Nederland. Langs het Damrak begeven we ons eerst naar de Dam, waar we het Nationaal Monument en het Koninklijk Paleis bewonderen en duiken dan de Damstraat in op weg naar Parijs.
Eerst slingert de GR zich door de binnenstad van Amsterdam, over bruggetjes en kanaaltjes tot we na het standbeeld van Spinoza, een vlooienmarkt en het Memorial van het Joodse Verzet in Wereldoorlog 2 bij de Amstel uitkomen (nog geen week later zal hier even verder langs de Weesperstraat het nieuwe Nationaal Holocaust Namenmonument onthuld worden). Deze rivier, waar de stad naar genoemd is, volgen we dan enkele kilometers zuidoostwaarts langs bekende gebouwen zoals de Hermitage Museum en het Carre theater. Om kwart voor twaalf passeren we op het Prof. Tulpplein het indrukwekkende 5 sterren Amstel hotel. Te vroeg om al te stoppen vandaag. Spijtig ! Langs kleine, bloemrijke stadstuintjes, die de vele woonboten langs de oever wat verbergen, komen we tenslotte aan de Omval, waar we het hoogste gebouw van de stad, de 150 m hoge Rembrandttoren, kunnen bewonderen.
En dan zijn we iets verder plots de dichte bebouwing uit als we bij de Weespertrekvaart uitkomen. De zon begint ook wat doorheen het wolkendek te priemen en dat – samen met een bank naast het water – doet ons beslissen even te picknicken hier. Tijdens de maaltijd worden we voorbij gestoken door een koppel rugzakdragers, die we daarnet ook al zagen op de Dam. Ze dragen hetzelfde boekje mee als wij, dus die komen we de volgende dagen nog wel tegen. Na een twintigtal minuten pakken we ons boeltje weer bij elkaar en gaan verder naar Diemen, een gemeente die eigenlijk nog deel uitmaakt van de metropool Amsterdam. Nadat we onder de A10 zijn gewandeld komen we wat verder ons eerste Floris V pad kenteken tegen aan de Molenkade. We passeren de eerste molen van onze driedaagse, de Vensermolen. Het was een gemaalmolen (een molen om onder water gelegen gebied droog te ‘malen’), die diende om de Venserpolder droog te leggen. Nu schiet er alleen het onderste deel van over, dat blijkbaar bewoont is, want we zien er een man het gras afmaaien.
Als we door Diemen wandelen zien we aan de overkant van de trekvaart, die we nog steeds volgen, de Sint-Petrus’ Bandenkerk met zijn eigenaardige witte uurwerk aan de toren. Het volgend traject langs de Weesperstraat is niet zo aantrekkelijk tot we in de Bijlmerweide terechtkomen. Het is een mooi stukje groen in deze dichtbebouwde streek. Langs water en over bruggetjes worden we tot bij de Veeneikbrug over de Gaasp naar het Diemerbos gebracht. Dit slechts 30 jaar oude bos ligt hier geprangd tussen enkele snelwegen, een spoorlijn en de Gaasp en biedt ons een korte, maar aangename tocht doorheen het groen. Een twintigtal minuten later staan we weer op asfalt als we de A 9 snelweg onderdoor moeten.
Niet veel verder komen we bij onze tweede molen van de dag, de Gaaspermolen. Het is deze keer een prachtexemplaar van (weer) een gemaalmolen of poldermolen. Volgens het informatiebord vervult deze molen nog steeds zijn originele functie en houdt het waterpeil in de polder in stand. Niet veel later bereiken we het plaatsje Driemond, waar we voor via de imposante Weesperbrug de eerste maal tijdens deze driedaagse het brede Amsterdam-Rijnkanaal oversteken. Bij het binnenkomen van Weesp langs de jachthaven vinden we op een bankje het tweetal wandelaars terug dat ons daarstraks passeerde. Het blijkt dat ze uit Drenthe komen en van plan zijn het Floris V pad tot Bergen-op-Zoom in één trek uit te wandelen in 10 dagen. Tien dagen is ook ons doel voor het traject Amsterdam-Bergen-op-Zoom. Ze gaan vandaag nog door tot in Muiden, wat best te doen is, gezien het nog maar kwart na drie is. Ik ben benieuwd of we ze nog zullen zien de volgende dagen.
Voor we om 15u30 bij ons eindpunt van vandaag komen aan de Zwaantjesbrug in het centrum van Weesp, zien we aan de overkant van het water nog maar eens een mooi gerestaureerde molen ’t Haantje genaamd. Gezien het vroege uur, besluiten we nog een Westmalle tripel te consumeren op het terras van de Heksenketel, voor we inchecken in het hotel ‘Hart van Weesp’. Morgen laten we echt de metropool Amsterdam achter ons.
2. Weesp – Vreeland (31,5 km) : 14 september 2021
Het wordt een lange dag vandaag, dus de wekker maakt ons al om 7u15 wakker. Tijdens het uitgebreide ontbijtbuffet krijgen we ook ons lunchpakket en zo kunnen we om 8u30 het hotel achter ons laten. De roodwitte streepjes brengen ons eerst nog langs het grote Plein, waar de wekelijkse markt even onze aandacht trekt, maar al snel zijn we langs het Fort Ossenmarkt (een onderdeel van het Waterliniepad, dat we nu ook volgen en verder nog zullen tegenkomen) het stadje uit en wandelen we langs de Vecht
noordwaarts (!). Dit is niet echt de richting naar Parijs, maar we volgen hier de Vecht, die verderop in het IJsselmeer uitmondt bij Muiden. Veel van de rivier zien we niet door alle woonboten en huisjes, die elk zicht naar het water verhinderen.
Oorspronkelijk dachten we een extra ‘Rondje Muiden’ te doen en het Muiderslot te bezoeken, maar het wordt zo al een lange dag en als we de afslag naar het Naardermeer bereiken, besluiten we die richting ook in te slaan. Het is trouwens een heerlijk zonnige dag en we zien het niet echt zitten om een uur binnen te zitten ! Achteraf zal dit een gelukkige beslissing blijken te zijn. We laten het asfalt achter ons en trekken de polders in. Het blijft ons telkens weer verbazen hoe weids en groen het landschap hier soms is tegenover het volgebouwde vlaamse platteland, terwijl hier toch meer inwoners per km² zijn dan bij ons. De Ruimtelijke Ordening misschien iets beter georganiseerd hier ?!
Links en rechts van ons spotten we naast grote hoeveelheden watermunt, ook heel wat watervogels zoals reigers en allerhande soorten eenden en ganzen. Zelfs een ooievaar vliegt niet weg als we er op enkele tientallen meters van passeren. Na een fietspad worden we terug even het veld ingestuurd en we schrikken wel even als we in een kudde Galloways terechtkomen. Het blijken allemaal stieren te zijn en ik bedenk dat mijn rode rugzak op het moment niet echt een voordeel is. Maar het blijken rustige individuen en we nemen wat verder in vriendschap afscheid van elkaar. Wat verder brengt de GR ons bij het Fort Uitermeer. Weerom een (ruïne van een) versterking van de Waterlinie. De horeca is open hier en we zetten ons even neer voor een verfrissing.
We hebben de rivier de Vecht teruggevonden, die we nu volgen naar het zuiden, richting Ankeveensche Plassen. Die bereiken we na wat asfalt bij het Googpad. We lopen hier over smalle paden tussen grote wateroppervlakten? Die zijn blijkbaar ontstaan door het ontginnen van het veen (turf) voor brandstof. Dat werd dan gedroogd op steeds smaller wordende stukken land , waar nu wandel- en fietspaden op aangelegd zijn. Langs het Bergse pad houden we een halte om te picknicken. Na deze deugddoende stop laten we Ankeveen en zijn plassen achter ons en wandelen we verder oostwaarts richting Kortenhoef. Hier heeft het Floris V pad een tijdelijke routewijziging ondergaan, die onze dagtocht met een kleine kilometer zal verkorten.
We wandelen hier door Het Gooi, een vrij bekende streek hier in Nederland waar blijkbaar heel wat rijk volk vertoeft. We komen dan ook langs enkele prachtige villa’s, zoals de Trompenburgh, oorspronkelijk gebouwd voor admiraal Tromp en nu behoort nu aan de Stichting Monumentenbezit. Gelukkig passeren we ook een restaurant, waar we even kunnen bijkomen op het terras met een frisse pint. Iets na half vier komen we aan de brug over het Hilversums Kanaal en even verder bereiken we de Kromme Rade, waar we plots weer belanden tussen het groen. Eerst is er nog wat bewoning , maar al snel is er nog alleen het groene landschap en het alom tegenwoordige water. Gelukkig brengen het wilgenroosje en het koninginnekruid hier en daar wat kleur in het landschap. Aan de overzijde van de Vuntus, één van de Loosdrechtse Plassen, zien we de torenspits van de Nederlands Hervormde Kerk van Oud-Loosdrecht.
Aan de Horndijk beginnen we aan een smal pad middendoor die plassen. Links en rechts van ons zijn er weidse watermassa’s, maar het pad zelf is omzoomd door veel geboomte, zodat we er niet veel van merken. Nu en dan valt er een druppel regen, maar niet genoeg om onze regenkledij boven te halen. Waar we meer last van hebben zijn de vele vliegjes, die rond onze hoofden zwermen en zonder schaamte onze mond binnenvliegen als we onze lippen niet op elkaar houden. Daar komt een eind aan als we aan de Boslaan terug de Vecht ontmoeten, waarlangs we na enkele minuten aan de rand van ons einddoel bij de Vreelandbrug terechtkomen. Het is 17u20 en we verlaten hier de GR 12 om op zoek te gaan naar onze B&B. De eigenares heeft daar voor ons een minder leuke mededeling . Er zijn vandaag namelijk geen restaurants open in Vreeland en daar hadden we eigenlijk wel op gerekend. Gelukkig is er nog een buurtwinkel wat verderop in de straat en daar kunnen we nog net voor het sluitingsuur om 18u00 wat eten voor vanavond en een lunchpakket voor morgen gaan kopen. Een geluk dat we Muiden niet bezocht hebben deze morgen!
3. Vreeland – Woerden (29,2 km) : 15 september 2021
Om 8u30 staan onze rugzakken al klaar, als we onze lunchpakketten wegsteken en de deur van de B&B achter ons dichttrekken. De mist hangt nog over de Vecht als we de brug oversteken en langs de linkeroever zuidwaarts stappen. Het is nog rustig langs de weg en op het water zien we slechts 2 supboarders in actie. In Loenen aan de Vecht is het al even rustig. De GR voert ons door het centrum van het plaatsje direct voorbij de mooie molen De Hoop, deze keer geen gemaalmolen, maar een korenmolen, zoals wij die ook wel kenen in Vlaanderen.
Verderop blijven we de linkeroever volgen via een mooi wandelpad dat ons enkele kilometers verder in Nieuwersluis brengt. Hier vinden we terug een mooi bruggetje en weerom een fort van de Waterlinie, een strook land dat in het verleden onder water gezet kon worden en versterkt was met een aantal forten. Eind 17e eeuw werden zo de troepen van Lodewijk XIV hier tegengehouden voor ze Amsterdam konden innemen. Op de weg naar de veerpont over het Amsterdam-Rijnkanaal passeren we nog enkele villa’s, waaronder één met de naam Rupelmonde (!). Om kwart na tien brengt de pont ons met een rotvaart over het brede kanaal. Hier verliezen we duidelijk geen tijd ! Een spoorlijn en een snelweg (de A2 deze maal) verder, wandelen we kleine dorp Nieuwer ter Aa door.
Voor we het goed en wel weten zijn we er al door en wandelen door een met knotwilgen omgeven laan (het ‘Laantje’ !) verder oostwaarts. Wat verder volgt de Boterwal, weerom een lang recht wandelpad door de polders. Het is een beetje eentonig, hoewel we door een (weerom) prachtig groen landschap wandelen, waar we nu en dan een fietser of enkele wandelaars tegenkomen. Ter hoogte van Bosdijk komen we voorbij wat bewoning, maar verder is het weer al groen en water wat de klok slaat. We zijn dan ook verrast als we plots als het ware ‘in the middle of nowhere’ bij een paviljoen met uitkijktoren terecht komen, de Grote Sniep. Het is al 11u40 en we besluiten ons even neer te zetten in het paviljoen met een prachtig uitzicht over … groene velden en water. Na een verfrissing en een mooi zicht vanop de toren over de omgeving komen we bij de Dooijersluis aan de Bijleveld vaart, die we nu gaan volgen over de Geerkade richting Kockengen.
Het is een smal pad tussen hoog gras. In de verte voor ons zien we een tweetal wandelaars voor ons uit lopen. Na een tijdje komen we dichterbij en herkennen we het koppel uit Drenthe, dat we 2 dagen geleden ontmoet hebben. We maken een praatje en het blijkt dat de man problemen heeft met zijn rechtervoet. De volledige tocht blijkt voor hen in het water te vallen. Ze zullen keuzes moeten maken. Samen gaan we verder en bereiken om 13u00 het pontje over de Groote Heicop. Met vereende krachten geraken we alle vier over het water en terwijl het Drenthse koppel verder gaat om in Kockengen de bus naar de Oude Rijn te nemen, vinden wij een bank, die ons uitnodigt om onze picknick uit de rugzakken te halen.
Onder een brug door komen we wat later uit in Kockengen. We doen een rondje door het oude deel van het dorp en trekken dan verder de polders in. Wat volgt zijn terug enkele kilometers over dijken en langs kanaaltjes en via een fietspad over de Hollandse Kade. We krijgen onderweg het bewijs te zien dat de kanaaltjes goed onderhouden worden. Een tractor zorgt ervoor dat de sloten goed onderhouden worden en wordt gevolgd door een grote groep meeuwen, ooievaars en ander gevogelte dat in de opgediepte smurrie op de oever op zoek is naar voedsel. Na een tijd maakt de Kade een bocht van 90° en we verlaten het fietspad om nu echt door een wildernis aan struiken en bomen onze weg voort te zetten. Uiteindelijk komen we bij Gerverscop op een verharde weg uit en dan is het nog maar even voor we op de brug over de Oude Rijn staan. Vroeger vormde deze waterloop de hoofdarm van de Rijn en tegelijk (zoals we even verder op een infobord lezen) de noordgrens van het Romeinse Rijk (vanaf de 1e eeuw na Christus). Daarom ook loopt nu de Lange Afstands Wandelweg, het Romeinse Limespad, hier langs de oever van de rivier. En die gaan wij nu ook volgen richting Woerden.
Het wordt nog een aangename wandeling over het smalle pad langs het water. Vroeger was het een jaagpad, waar trekschuiten als openbaar vervoer dienden en steden als Woerden en Utrecht met elkaar verbonden. Stilaan komen we meer in bebouwd gebied en om iets voor half vijf komen we uit bij de Snellebrug in Woerden. Net op tijd om de trein naar Rotterdam te missen, maar met nog voldoende tijd voorhanden om in Café Victoria een Brugse Zot te bestellen en daarmee op een goede afloop van onze driedaagse te klinken. Een klein uur later zitten we op het perron van het station en nemen de trein, die ons via Rotterdam naar Antwerpen en wat later ook via Mechelen tot in Leuven brengt. Om half negen trek ik de voordeur achter me dicht en denk alweer aan de volgende driedaagse, die ons hopelijk van Woerden tot in Dordrecht zal brengen. Tot dan !
4. Woerden - Schoonhoven (28km) : 1 Mei 2022
Om iets na 9u30 staan we op het zo goed als verlaten plein voor het treinstation van Woerden. We gaan beginnen aan onze 2e driedaagse langs het Floris V pad, het nederlandse deel van de GR 12.
We doorkruisen de volgende dagen het zogenaamde ‘Groene Hart’ van Nederland. We beginnen ook aan de oversteek van de vele grote rivieren die hier van oost naar west door het landschap stromen. Hier in Woerden is dat de Oude Rijn, die men gebruikt heeft om een brede gracht te maken rond de stad. Woerden was een vestingstad, die deel uitmaakte van de Hollandse Waterlinie, een gebied dat men onder water kon zetten als Holland aangevallen werd. Desondanks is het verschillende keren belegerd en verwoest geworden, zoals we op een informatiezuil in het centrum van de stad kunnen lezen.
We bezoeken even de Petruskerk, waar op dat moment net een dienst bezig is. We worden in het portaal vriendelijke te woord gestaan en pikken zo toch wat mee van de geschiedenis van de kerk en de stad. Aan de overkant van het kerkplein (waar we te weten komen dat er zich hier ook al een Romeins kamp bevond) wandelen we door een tot horeca omgetoverde oude kazerne en bewonderen wat verder onze eerste windmolen van deze driedaagse. Er zullen er nog vele volgen. De GR 12 leidt ons langs de Singel, een brede gracht, die de vroegere vesting omringde. En zo laten we stilaan Woerden achter ons en trekken het groene hart van Nederland in. Dit is een voor een groot deel droog gemaakt land en dat zien we nog aan de vele kanaaltjes, die het overvloedig aanwezige water moeten afvoeren. We zullen dan ook vele kaarsrechte wegen bewandelen, die langs deze waterlopen liggen.
De zon is in ieder geval van de partij en zal ons de volgende dagen gelukkig gezelschap blijven houden. We worden langs het 500 hectare grote landgoed Linschoten geleid, maar kunnen slechts een glimp van het Huis zelf opvangen tussen de tralies van de toegangspoort door. We maken even een praatje met een duo mede Floris V pad wandelaars en beginnen dan aan een urenlange asfalttocht langs de Lange Linschoten, een waterloop, die het water uit de omliggende polders afvoert. Tenslotte komt Oudewater in zicht. Oudewater is het oudste stadje in deze streek en is de trotse bezitter van de ‘Heksenwaag’. We zijn snel in het centrum op de Markt. Het is daar erg druk op de terrasjes en we zetten ons neer op een bankje naast het huis waar vroeger de heksen (en nu de toeristen) worden gewogen. Na de picknick drinken we
nog een plaatselijk biertje en trekken dan verder. En dan blijkt mijn topogids van 2009 niet meer up to date te zijn. De GR tekens sturen ons niet de polders in, zoals de kaart laat zien, maar naar een pad langs de Hollandse IJssel.
Dus in plaats van een zoveelste kaarsrechte tiendweg (wegen op een hogergelegen dijk), mogen we nu de brede kronkels van de Hollandse IJssel volgen. Het valt ons op hoeveel fluitenkruid en koolzaad langs de wandelpaden groeit hier. We wandelen soms tussen twee geelwitte muren ! Uiteindelijk komen we aan de brug bij Goejanverwelle. We steken die over en komen zo terecht in de Lopikerwaard, een groot weidegebied, omsloten door rivieren en dijken. Vroeger zorgden molens er voor dat het teveel aan water in de rivieren geloosd werd. Bij een wandelboom komen het Pelgrimspad en het Floris V pad samen en wijzen ons de richting naar de Vlist, die we een 8-tal kilometer zuidwaarts volgen. Gelukkig nodigt een infobordje ons uit om even te rusten op een bankje in een kleine boomgaard, waarvan we er velen zien onderweg.
Even voor Schoonhoven passeren we een prachtige molen, Bonrepas geheten. Het is één van de molens (een wipwatermolen), die de naastliggende polders droog hielden (we bevinden ons hier zo’n 2 meter onder de zeespiegel). Deze molen is gerestaureerd en wordt nog bediend door een molenaar, maar speelt geen rol meer in de waterhuishouding. Dat wordt nu gedaan door een elektrisch gemaal. Tenslotte trekken we het stadje Schoonhoven binnen. We beëindigen onze wandeling vandaag aan de Veerpoort en zoeken ons hotel op.
5. Schoonhoven – Kinderdijk (25 km) : 2 Mei 2022
Om 9u00 staan we op de grote veerboot, die ons aan de overzijde van de brede Lek brengt.
De GR 12 leidt ons vandaar eerst naar het oude vestingstadje Nieuwpoort. We wandelen even het plaatsje in in de hoop er een winkel te vinden, die ons kan voorzien van wat brood en beleg voor onze picknick, maar komen van een kale kermis thuis. Toch is het de moeite om dit recent gerestaureerde stadje te bezoeken met zijn mooie stadhuis en zijn indrukwekkende wallen en grachten. Het verwondert ons niet dat het blijkbaar een partnerstad is van ons eigen Nieuwpoort aan de IJzer ! Na dit kort oponthoud gaat het westwaarts langs een smal pad tussen een verkeersweg en een industrieterrein. Niet echt ideaal, maar de in volle bloei staande meidoornstruiken en de vele watervogels (met of zonder nageslacht) in de onvermijdelijke kanalen leiden onze aandacht voldoende af van de minder interessante omgeving.
Na een aantal kilometers komen we dan toch op de Lekdijk terecht, maar dan wijken we even van het GR pad af om naar het centrum van Groot-Ammers te gaan op zoek naar wat te eten. In de plaatselijke COOP vinden we al snel onze gading en enkele minuten later hebben we het plaatsje (bij gebrek aan een open horeca gelegenheid) al achter ons gelaten. We begeven ons langs de volgende tiendweg naar het volgende dorp. Het Floris V pad maakt hier nog een omweg door het waard zelf, maar omdat het nu broedseizoen is, worden we gevraagd deze weg nu te mijden. Streefkerk komt dan al snel in zicht en hier worden we gevraagd het pad te verlaten omwille van werken verderop. We maken gebruik van de gelegenheid om op een bankje dicht bij de haven onze pas gekochte broodjes op te eten en vervolgens op een terrasje in de zon te genieten van een fris drankje.
We besluiten dan om de werken te omzeilen langs de Lek zelf verder westwaarts te wandelen, wat een aangename verandering is met voorbije uren. Op de dijk hebben we een mooi uitzicht over de stroom en links van ons over de lager gelegen polders. Onderweg komen we voorbij een gedenkteken. Hier maakte op 1 december 1943 een Amerikaanse B-17 bommenwerper een noodlanding in de Lek na een missie in Duitsland. 3 bemanningsleden kwamen om het leven. Voor we Nieuw-Lekkerland bereiken worden we weer de Alblasserwaard ingestuurd . We wandelen zo langs de zuidrand van het stadje tot we in de verte enkele molens ontwaren. Het zijn de Laage en de Hooge Molen, die ons al een voorproefje geven van wat ons wat verder te wachten staat. Boven op de laatste herinnert een Oekraïnse vlag ons eraan, dat er in een ander deel van Europa nog steeds geen vrede heerst.
Als we dichterbij komen zien we stilaan de andere molens (19 zijn er in totaal) opduiken. We worden nog even de Lekdijk opgestuurd voor we het bezoekerscentrum bereiken van dit UNESCO Werelderfgoed (sinds 1997), de Molens van Kinderdijk. Hier komen we plots in een hele groep toeristen uit heel de wereld terecht. Alle huidskleuren en talen komen we hier tegen. Na een drankje en een stuk appeltaart, besluiten we hier onze tocht vandaag te beëindigen en wat verderop onze B&B op te zoeken.
6. Kinderdijk – Dordrecht (30 km) : 3 mei 2022
De volgende morgen staan we terug bij het nu doods verlaten bezoekerscentrum. Of toch niet ! Net voor ons begint de eerste groep toeristen aan hun rondleiding.
Wij beginnen ook aan onze dag en wandelen over de Molenkade tussen de molens door. Niet alleen zijn de molens indrukwekkend van zo nabij, maar het feit dat ze hier vele jaren lang de polders hebben drooggehouden en het besef dat we hier onder het zeeniveau lopen, maken het gegeven nog indrukwekkender. Men kan hier ook enkele molens bezoeken, maar onze weg vandaag is nog lang en we hebben een trein te halen vanavond ! We blijven dus verder wandelen langs het Nieuwe Waterschap, zoals het water dat we volgen hier heet. Rechts van ons zien we de huizen van Alblasserdam. Plichtsbewust blijven we de GR volgen en worden zo verplicht om enkele keren over ijzeren hekken van het Waterschap Rivierenland te klauteren. Gelukkig zijn we nog lenig genoeg en komen we tenslotte op een fietsbrug terecht, vanwaar we nog een keer langs een smal paadje de polders worden ingestuurd.
Bij Kooiwijk passeren we de zoveelste windmolen voor we terug langs de zoveelste tiendweg om 11u Oud-Alblas bereiken. We gaan even het dorp in om te zien of we ergens een tas koffie op de kop kunnen tikken, maar moeten even later op onze schreden terugkeren. Wel zien we overal – zoals we ook al in andere dorpen gezien hebben – nog overblijfselen van de recent gevierde Koningsdag hangen. Oranje linten, nederlandse vlaggen en ander moois kleuren de huizen en voortuinen. Koning Willem Alexander is op 27 april 55 jaar geworden. Elk jaar wordt een andere stad of gemeente op die dag met zijn bezoek vereert. Dit jaar was dat Maastricht. Zo worden we de hele asfaltweg, die we nu een kleine 3 kilometer moeten volgen, begeleid door min of meer kleurrijke taferelen.
Gelukkig vinden we iets na Molen de Hoop een café open, waar we even onze voeten onder tafel kunnen steken. Iets verder bij de Wingerdse Molen staat een bank en maken er dankbaar gebruik van om onze picknick te nuttigen. We zijn tevreden als we in het Alblasserbos even kunnen profiteren van de schaduw. Maar daar zijn we snel doorheen en nadat we via een fietsbrug de A15 snelweg zijn overgestoken, komen we al in de eerste
bebouwing rond Dordrecht terecht, in Matena. We zigzaggen door een nieuwe woonwijk en bereiken wat later de brede Beneden Merwede, waar we voor ons de indrukwekkende Baanhoekbrug zien opduiken. Via een steil pad klimmen we de berm van de oprit op en steken de lange spoorwegbrug over. Aan de overzijde komen we bijna terecht op een golfterrein , maar merken nog net op tijd dat het wandelpad wat verder de bossen induikt. De volgende brug brengt ons over de Wantij en daar stopt ons GR 12 avontuur deze keer.
Voor onze wandeling hadden we al afgesproken om onze driedaagse af te sluiten met een tocht door Dordrecht . Van de Wantijbrug kunnen we nu het LAW 17Waterliniepad volgen dat hier zijn laatste kilometers naar
Dordrecht centrum aflegt. We volgen nu de Wantij stroomafwaarts langs de nieuwe wijken in de Dordrechtse stadspolders. We wandelen door het Wantijpark en langs een jachthaven voor we bij Villa Augustus komen, een voormalige watertoren, die nu omgetoverd is tot een 4 sterrenhotel. We passeren de plaatselijke Kinepolis en moeten wat verder serieus onze hoofden achterover houden om de enorme molen Kyck Over Den Dyck te bewonderen. Je kan hier ter plaatse gemalen meel kopen en ook een rondleiding reserveren, als je wilt. Wij spoeden ons voort naar het oude centrum van de stad en komen tenslotte aan op de kade, waar we de samenloop van de Wantij, de Beneden Merwede , de Noord en de oude Maas kunnen bezichtigen. Er is heel wat verkeer op het water.
Via de Groothoofdspoort komen we op de kade terecht en hier zetten we ons even neer op een terras met een Leffe van ’t vat. Via de Wolwevershaven en de Nieuwe Haven begeven we ons naar de Onze Lieve Vrouwekerk, waarna we nog een bezoek brengen aan het Stadhuis en de beelden van de gebroeders De Witt. Ze waren belangrijke politici in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de 17e eeuw, maar werden vermoord door oranjegezinde tegenstanders. We stappen door en bereiken het station nog een 20 minuten voor onze trein vertrekt. Nog 4 dagen wandelen en we hebben het nederlandse deel van de GR 12 afgewerkt. Misschien dit jaar nog ?!
7. Dordrecht - Dordtse Kil (20km) : 27 april 2023
Bijna precies een jaar geleden verlieten we aan het Wantij bij Dordrecht de GR 12 om via het centrum van deze stad de trein terug naar huis te nemen.
Als we vandaag om 10u15 de trein verlaten aan het station Dordrecht Stadpolders, vergezelt de zon ons op de anderhalve kilometer, die ons nog scheidt van de Blauwe Brug over het Wantij. Hier vinden we de roodwitte streepjes terug, die ons de volgende 4 dagen zullen begeleiden. We bevinden ons op de eerste kaarsrechte paden, die ons door dit ‘open landschap’ zullen voeren. We wandelen nu op het Eiland van Dordrecht. Een wirwar van grote rivieren in dit deel van Nederland zorgt ervoor dat we eigenlijk op een sinds 1421 door water omgeven gebied wandelen. Al snel komen we bij één van die grote waterwegen, de Nieuwe Merwede ter hoogte van de Kop van ’t Land. Hier vertrekt een veerboot naar de overzijde van de rivier, waar het grootste deel van het Nationaal Park de Biesbosch zich bevindt.
Wij blijven echter aan deze zijde van het water, zeker nu we vaststellen dat de Brasserie ‘Fluitekruid’ hier open is. We zetten ons op het terras en raken al snel in gesprek met een koppel Nederlandse fietsers, die ter ere van Koningsdag (Willem Alexander wordt vandaag 56) vandaag in kleurrijke kledij zijn uitgedost. Na ons vertrek langs de Zeedijk komen we voorbij laagliggend buitendijks gebied (deel van het voornoemde nationaal park) en ter hoogte van een parkeerplaats worden we er resoluut ingestuurd. Het is er zoals verwacht vrij drassig en we proberen zo goed als mogelijk de GR tekens te volgen, maar na een paar bruggetjes en kruispunten van paden
belanden we toch terug op de Oostdijk. Na wat zoeken vinden we een paadje dat ons verderop aan de oever van de Nieuwe Merwede brengt. Een bankje met een mooi zicht op het water blijkt spijtig genoeg bezet, dus zetten we ons wat verder tussen de wilgen en de dotterbloemen neer op een omgevallen boomstam.
Na de picknick wandelen we verder door de schorren soms tot juist naast de brede rivier (één van de breedste van Nederland), waar heel wat (soms erg lange ) boten over voortvaren.
Aan de Zuidhaven verlaten we het water en trekken het binnenland in. Een half uurtje asfalt verder bereiken we het bos ‘de Elzen’. Halfweg het groen wijken we even van de GR af om een bezoek te brengen aan Paviljoen ‘De Viersprong’. Het is heerlijk toeven op het zonnige terras met wat fris gerstenat in de hand. Na een half uurtje laten we het ondertussen volgelopen terras achter ons en keren via een alternatieve weg door de bossen terug naar de GR 12. Enkele lange, rechte stukken dijk brengen ons over de A 16 snelweg (Rotterdam-Breda) tot op de oever van de Dordtse Kil (een waterverbinding tussen de Oude Maas en het Hollands Diep) en die volgen we dan tot waar de Kiltunnel onder het water verdwijnt. Hier verlaten we de GR 12 om naar het Hotel Postillion te wandelen een dikke kilometer verderop.
8. Dordtse Kil – Willemstad (36 km) : 28 april 2023
De voorbije nacht heeft het flink geregend, maar gelukkig is de zwaarste regenval voorbij als we het hotel verlaten. We richten onze stappen naar de Kiltunnel en pikken daar onze route richting Parijs terug op. De tocht door de tunnel is niet het mooiste deel van de GR 12, maar brengt ons wel met droge voeten aan de andere kant van de Dordtse Kil. Hier klimmen we op de dijk en vervolgen – laverend tussen de schapenkeutels – onze weg zuidwaarts. We bevinden ons nu in de Hoekse Waard, alweer zo een ‘eiland’ omringd door rivieren. Terwijl regelmatig grote vrachtschepen ons voorbij varen, bereiken we een haven. Hier verliezen we nogmaals de GR streepjes uit het oog en merken dat het pad zich aan de andere kant van een afspanning bevindt. Gelukkig is deze niet hoog genoeg om ons tegen te houden. We trekken door de buurtschap (een soort gehucht) De Wacht en laten de Dordtse Kil achter ons. Langs en over dijken trekken we terug de polders in met als enige afwisseling een brug over de HSL Amsterdam-Parijs. Konden we die maar nemen, dan waren we vandaag nog in Parijs !
We besluiten de zijsprong van de GR over de Hoge Dijk (omwille van het nu wel erg natte hoge gras) links te laten liggen en wandelen over het fietspad rechtdoor naar Strijensas. In een paar minuten zijn we doorheen het slapende dorpje gewandeld. Voorbij de mooi gerestaureerde ophaalbrug komen we bij de Pieters en Leenderts Polder, vroeger een moeras en nu een prachtig natuurgebied. We lopen nu dicht bij de oever van net Hollands Diep (het heet hier Oeverlanden), een brede rivier die het meeste water van de Maas en de Waal naar de zee brengt. Af en toe kunnen we een glimp van deze stroom opvangen, terwijl het pad ons over bruggen en langs plassen verder leidt. Nadat we een soort van uitkijktoren zijn voorbij gewandeld, valt ons oog op een bank, waarvan we dankbaar gebruik maken om onze picknick boven te halen.
We laten het verderop liggende ‘laarzenpad’ voor wat het is, want hoewel er al een tijdje geen water meer uit de hemel valt, zal het er wat té drassig bijliggen, denken we. Via een brug en een dijk komen we op een wandelparkeerplaats uit en beginnen weer aan onze volgende dijkenwandeling. Op een bepaald moment dreigen we een omweg te moeten nemen omwille van werken op de Buitendijk, maar na wat info genomen te hebben bij de buurtbewoners, blijkt de weg voor wandelaars best begaanbaar. Na meer dan 3 kilometer op de kaarsrechte Schuringse Dijk, worden we terug richting Hollands Diep gestuurd. We hebben nog een korte ontmoeting met een drietal dames die met enkele alpacas onderweg zijn. De route wat meer afwisselend als we de Polderdijk worden opgestuurd. Hier krijgen we letterlijk de wind van voren, maar kunnen tegelijkertijd toch genieten van het uitzicht op de Oosterse Bekade Gorzen. Men kan hier veel watervogels observeren.
Na een bungalowpark en een nieuw aangelegde wijk, bereiken we om 15u20 de haven van Numansdorp, waar de resten van de viering van Koningsdag gisteren nog worden opgeruimd en ‘t Schippershuis ons uitnodigt om even de benen onder tafel te steken. Van hieruit hadden we vroeger de veer naar ons eindpunt van vandaag, Willemstad kunnen nemen, maar door de aanleg van de Haringvlietbrug in 1970 is de veerdienst hier gestopt (er is wel nog een voet- en fietsveer van 6 mei tot 24 september, voornamelijk in het weekend). Na de rustpauze worden we terug naar de dijk langs het Hollands Diep gestuurd en komen zo langs een haven in de Westerse Bekade Gorzen terecht. Dit is een meer bosrijk gebied dan zijn Oosterse tegenhanger en hier gaan we even de mist in. We missen een afslag en gaan dieper de bossen in dan nodig. Gelukkig hebben we na een tijd in de gaten dat we helemaal naar de verkeerde kant aan het wandelen zijn en kunnen na een extra kilometer terug het juiste pad vinden. Het maakt wel dat we slechts om 17u15 op de Haringvlietbrug zijn.
Deze imposante brug verbindt de provincie Zuid-Holland met Noord-Brabant en is een onderdeel van de Deltawerken. Hij is in 1964 geopend en dus al bijna 60 jaar in gebruik. Tijd dus voor enkele onderhoudswerken en die gaan beginnen begin juni. Er gaat dan wel een veerpont tijdelijk dienst doen. Op de brug bevinden zich de snelweg A 29 en een parallelweg (ook ventweg genoemd). Voor voetgangers is er een smal pad voorzien van nauwelijks 30 cm breed aan de voeten. De brug is 1200 m lang en het duurt dan ook 20 minuten voor we de hele afstand doorgeschuifeld zijn. We zijn dan aanbeland op het Hellegatsplein, een kunstmatig eiland, waar heel wat verkeerswegen samenkomen en ook heel wat windmolens staan (daarvan zijn we er deze
dagen heel wat tegengekomen) en dat steken we over naar de Volkeraksluizen. Dit is weer zo een enorm waterbouwwerk , waar de Nederlanders zo goed in zijn. Tijdens het overschrijden van de brug zien we enorme boten in de sluizen liggen. Het geheel is dan ook het grootste binnenvaartsluizencomplex ter wereld (het is ook de enige binnenvaartroute tussen Antwerpen en Rotterdam).
Na de sluizen laten we de snelweg achter ons en worden we langs het Zwanenmeer nog een bos ingeloodst, waar we aan de noordkant terug op de dijk langs het Hollands Diep uitkomen. Tenslotte krijgen we als afsluiter vandaag nog een kleine regenbui over ons heen als we de haven van Willemstad bereiken. Via de Westbeer (een waterkering over de gracht rond het stadje) bereiken we de jachthaven en om 19u ook ons verblijf voor de volgende nacht in het ‘Wapen van Willemstad’. Het is vandaag een flinke tocht geweest van meer dan 30 km en het weer was niet top, hoewel we minder regen kregen dan verwacht. Gelukkig zijn de voorspellingen voor de volgende 2 dagen wel OK met perfecte wandeltemperaturen en geen druppel regen. En nu douchen, goed eten en zacht slapen.
9. Willemstad – Steenbergen (33 km) : 29 april 2023
Na het ontbijt verdelen we de taken. Mijn broer trekt via de Koepelkerk en een bakker (voor de lunch) naar de Landpoortstraat en ik volg de GR tekens langs de bastions naar hetzelfde punt. Willemstad werd in de 17e eeuw ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog omgebouwd tot een vesting, omgeven door een gracht en met verschillende bastions. Via een mooi wandelpad gaat de wandeling langs deze verschillende versterkingen. Vanop de hoogte heeft men een mooi zicht op de daken van het stadje en verschillende bezienswaardigheden zoals de Koepelkerk, het Oude Raadhuis, de Orange molen en vooral het statige Mauritshuis. Groepjes toeristen worden al rondgeleid door de straten. Wij steken onze lunch in onze rugzakken en trekken verder zuidwaarts.
Na enkele kilometers steken we de A 29 (Rotterdam-Bergen-op-Zoom) over en dan valt ons, tussen de vele velden in alle tinten van groen, een rood veld op. Als we er langs komen merken we dat het vol staat met rode tulpen. Niet veel later bevinden we ons weer in het ons ondertussen al bekende ‘open landschap’ met grote – voorlopig nog veelal – braakliggende velden. Op de bermen begeleiden fluitenkruid, smeerwortel, pinksterbloemen en vooral het opvallende koolzaad ons op onze weg naar de volgende boerderij. We steken de Dintel over via de Prinslandse Brug bij een zoveelste jachthaven. Na een volgende kilometer kaarsrechte weg belanden we aan de rand van het plaatsje Dinteloord. Hier besluiten we om nog eens van de GR af te wijken en achter de voormalige katholieke Sint Petrus en Paulus kerk (die in 2020 omgebouwd is tot een appartementencomplex) het terras van Hotel restaurant Thuis te bezoeken.
We merken dat er hier heel wat fietsers rondrijden. Het zijn voor een groot deel Amerikaanse toeristen, die in groep een begeleide fietstocht doen bij Boat Bike Tours. We zullen ze later nog tegenkomen. Na een stuk kaastaart met slagroom kunnen we weer verder. Steenbergen ligt hemelsbreed maar een kilometer of 6 van Dinteloord, maar wij moeten nog een 20-tal kilometers afleggen voor we er zijn. Tussen beide plaatsen bevindt zich de Steenbergsche Vliet, en die moeten we oversteken bij zijn monding. Dus we gaan terug van dijk naar dijk door het bekende ‘open landschap’ naar het westen. Bij Hoeve Poelzicht nodigt een bank uit tot een korte pauze met picknick en om iets voor drie bereiken we de oever van de Vliet. Ter hoogte van de Dintelse Gorzen (buitendijks laag gelegen land) laten we eindelijk het asfalt even achter ons en worden we een drassige polder in gestuurd, waarna we over bruggetjes en langs loslopend vee tenslotte het oude sluizencomplex, bekend als Beneden Sas, bereiken.
Oorspronkelijk werden hier sluizen gebouwd om het land te beschermen tegen hoog water, maar de sluizen hebben nu geen nut meer omdat er na het voltooien van de Deltawerken hier geen eb of vloed meer is. We bezichtigen verder nog de resten van een Duitse bunker uit de Tweede Wereldoorlog en beklimmen de trap, die men hier gebouwd heeft om even het landschap te bewonderen. Onder een blauwe hemel moeten we eerst nog een dikke 2 kilometer asfalt verwerken voor we in het dorpje De Heen tot ons geluk nog een open horeca gelegenheid aantreffen. In de schaduw van het terras van Brasserie Hogediep genieten we van een Texelse Skuumkoppe en dan vertrekken we weer voor het laatste deel van onze tocht vandaag.
We worden het veld ingestuurd naar de oever van de Steenbergsche Vliet, die we over een graspad verder volgen naar Steenbergen. Voor we daar aankomen, maken we eerst nog kennis met het Fort Hendrik. Het werd gebouwd in de 17e eeuw als onderdeel van de West Brabantse Waterlinie om Steenbergen te beschermen en de sluis in de haven daar, die diende om het land onder water te zetten bij een aanval. Sinds 1827 wordt het niet meer gebruikt als fort en in de vorige eeuw zelfs als akker, maar nu is het in zijn oorspronkelijke vorm hersteld. We vervolgen onze weg langs enkele half vervallen fabrieksgebouwen, volgen wat verder het water van de Steenbergsche haven en komen om 18u30 tenslotte aan bij Hotel Brasserie de Kaai. Na het avondeten brengen we nog een kort bezoek aan het stadje met zijn mooie St. Gummaruskerk.
10. Steenbergen – Bergen-op-Zoom (22 km) : 30 april 2023
Tijdens het ontbijt merken we dat er veel gasten in het hotel verbleven.Velen zijn in sportieve tenue gekleed en bij navraag blijkt dat er vandaag inde stad een survivalrun plaats vindt. Als we even later door het stadspark wandelen, zien we wat dat inhoudt. De deelnemers moeten tijdens een loopwedstrijd een aantal hindernissen passeren. Over de Zuidvest zijn hier onder andere enkele koorden gespannen, waarmee ze die waterloop moeten oversteken. Tijdens de eerste kilometer van onze wandeling vandaag, komen we zo nog enkele hindernissen tegen. We laten Steenbergen en deze wedstrijd achter ons als we Oudland instappen. Het belooft een zonnige dag te worden en al snel zijn onze jassen en truien opgeborgen. We zijn hier in bosrijk gebied aanbeland, dat pas sinds de 19e eeuw is aangeplant. Vroeger werd er veen ontgonnen, waaruit zout werd gewonnen. Het is laag gelegen gebied en dat merken we aan grote delen van het bos , die onder water staan (tijdens de watersnoodramp van 1953 was heel dit gebied overstroomd) . Gelukkig zijn de paden (voor het grootste deel) goed begaanbaar.
Een pad doorheen een bloemrijk veld brengt ons door een (smal) poortje in een hek tot op de Moerstraatse weg. Die steken we over en belanden in het Oudlands Laag (verder is er ook nog het Halsters laag). Dit zijn eveneens natuurgebieden, die door het afgraven van turf een stuk onder het zeeniveau zijn beland (vandaar Laag). De gebieden maakten vroeger ook deel uit van de West Brabantse Waterlinie, die men onder water kon zetten (wat ook regelmatig gebeurde), om de vijand tegen te houden. Gelukkig heeft het de laatste dagen (behalve eergisteren dan) niet erg geregend, anders zouden laarzen een beter schoeisel zijn om hier door te wandelen. Door bossen, langs kanalen en door weiden komen we om 11u langs Camping de Dassenplas. De GR 12 laat ons eerst nog een omweg maken doorheen het Halsters Laag, voor we om 11u45 uitkomen aan de rand van de A 4 snelweg (Rotterdam-Bergen-op-Zoom).
Rond de middag komen we langs een paardenmanege, waar een bord ook fietsers en wandelaars uitnodigt op het terras. Die gelegenheid laten we niet aan ons voorbij gaan en we installeren er ons met een drankje en onze picknick. Hierna nemen we afscheid van de snelweg en duiken wat verder een bosrijk gebied in, het natuur en recreatiegebied De Heide of Bergse Heide. Het is zondag , dus er fietst en wandelt hier heel wat volk rond. We meanderen doorheen de bossen en wandelen langs enkele duinen voor we de spoorlijn Bergen-op-Zoom – Roosendaal oversteken. Hier snijden we een stukje GR af en wandelen via een fietspad langs een mountainbike parcours naar ons volgende doel : het grote Canadian War Cemetery. Niet dat we morbide zijn, maar die oorlogsbegraafplaatsen vinden we altijd een bezoek waard. En ook deze maakt weer indruk op ons.
Om een omweg te vermijden beklimmen we het talud van de Gareelweg om zo via een brug de A 58 (Bergen-op-Zoom – Roosendaal) over te steken. Aan de overkant komen we in de bossen van het Landgoed Zoomland terecht. Het is nu een groot natuurreservaat waar we de laatste kilometers van het Floris V pad doorlopen om om 14u15 bij het drukke kruispunt en GR wandelknooppunt bij Klavervelden toe te komen. GR wandelpaden gaan van hier uit alle richtingen uit : de GR 12 verder naar Parijs, de GR 5 naar (uiteindelijk) Nice (die hebben we al lang geleden afgevinkt) en het GRenslandpad (LAW 11) naar Thorn. Maar hier eindigt onze wandeling van vandaag nog niet ! We gaan er nog een 4 kilometer bij doen naar het station van Bergen-op-Zoom via de Grote Markt. Daar vieren we de voltooiing van het Nederlandse deel van de GR 12 met een lekkere pint op een zonnig terras.
11. Bergen-op-Zoom – Putte (32,2 km) : 20 juni 2010
